Ca(OH)₂ là gì ?

Ca(OH)₂ là gì ?

Ca(OH)₂ hay còn gọi là vôi tôi, vôi nước hoặc vôi ngậm nước, là một hợp chất vô cơ có công thức hóa học Ca(OH)₂. Chất này được hình thành khi vôi sống (CaO) phản ứng với nước, quá trình này tỏa nhiệt mạnh khiến hỗn hợp sôi nhẹ và tỏa hơi nước. Sau khi nguội ta thu được bột trắng mịn hoặc dung dịch vôi trong có tính kiềm nhẹ.

Tính chất đặc trưng của Ca(OH)₂

Tính chất vật lý

• Là bột trắng mịn hoặc tinh thể không màu.
• Hơi tan trong nước, tạo dung dịch kiềm nhẹ gọi là nước vôi trong.
• Khi tiếp xúc với không khí lâu ngày, hấp thụ CO₂ và biến thành CaCO₃ chất rắn, làm vôi bị chết.
• Dễ hút ẩm nên cần bảo quản kín.

Tính chất hóa học

• Phản ứng với axit, trung hòa axit, tạo muối và nước.
• Phản ứng với CO₂ tạo kết tủa trắng CaCO₃.
• Khi đun nóng, Ca(OH)₂ phân hủy thành CaO và H₂O, hiện tượng này gọi là nhiệt phân .
• Phản ứng với muối amoni giải phóng khí amoniac.
• Tác dụng với kim loại nhôm, giải phóng khí hydro.

Vì Ca(OH)₂ là bazơ mạnh, nên thể hiện đầy đủ tính chất của kiềm. Cũng nhờ tính kiềm và phản ứng đa dạng nên Ca(OH)₂ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều quy trình xử lý và sản xuất công nghiệp.

Ứng dụng nổi bật của Ca(OH)₂ trong thực tế

Trong xây dựng

• Dùng để sản xuất vữa, sơn tường, chất trát, vật liệu chống ẩm.
• Khi phản ứng với CO₂ trong không khí, Ca(OH)₂ chuyển thành CaCO₃ giúp tăng độ cứng và độ bền của bề mặt tường.
• Là thành phần quan trọng trong vôi quét tường và chất kết dính truyền thống.

Trong xử lý nước và môi trường

• Dùng để trung hòa nước thải có tính axit, ổn định pH.
• Kết tủa kim loại nặng như Fe, Zn, Pb trong nước thải công nghiệp.
• Trong hệ thống xử lý khí thải, Ca(OH)₂ hấp thụ SO₂, CO₂, giảm thiểu phát thải độc hại.
• Là lựa chọn thân thiện môi trường thay cho các chất trung hòa hóa học đắt tiền.

Trong nông nghiệp

• Điều chỉnh độ chua của đất giúp đất trung tính, phù hợp cho cây trồng.
• Khử trùng chuồng trại, tiêu diệt vi khuẩn, nấm mốc gây bệnh cho vật nuôi.
• Bảo vệ cây trồng, pha loãng để quét gốc cây ngăn sâu bệnh và nấm hại.

Trong công nghiệp hóa chất

• Là nguyên liệu trung gian để sản xuất các hợp chất như CaCO₃, CaCl₂, Ca(OH)₂ tinh khiết.
• Dùng trong quá trình luyện kim, giúp khử lưu huỳnh, ổn định xỉ thép.
• Tham gia sản xuất nhựa, cao su, sơn, gốm sứ, và nhiều ngành vật liệu khác.

Hướng dẫn bảo quản và an toàn khi sử dụng

• Đeo găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ khi làm việc với vôi tôi.
• Không để tiếp xúc trực tiếp với da, mắt, vì có thể gây kích ứng.
• Bảo quản nơi khô ráo, tránh ẩm ướt vì vôi hút ẩm mạnh, dễ bị vón cục.
• Không trộn vôi với axit trong không gian kín, vì có thể sinh nhiệt và khí độc.
• Dùng liều lượng hợp lý trong xử lý nước, tránh dư kiềm làm ảnh hưởng chất lượng nước đầu ra.

Những ưu điểm và hạn chế của Ca(OH)₂

Trong thế giới vật liệu hóa học, Ca(OH)₂ (Canxi hydroxit) là hợp chất có vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực từ xây dựng, xử lý nước và đến nông nghiệp. Dù có giá thành rẻ, dễ bị vón cục nếu không bảo quản đúng cách nhưng Ca(OH)₂ lại mang đến nhiều giá trị kỹ thuật không thể thay thế và là nguyên liệu cốt lõi trong công nghiệp hiện đại.