Phay là gì? Ứng dụng của phay

Trong lĩnh vực cơ khí chế tạo, phay (Milling) là một trong những phương pháp gia công cắt gọt kim loại phổ biến và quan trọng nhất. Công nghệ phay không chỉ giúp tạo hình các chi tiết phức tạp với độ chính xác cao mà còn có tính linh hoạt trong ứng dụng, từ sản xuất khuôn mẫu, linh kiện máy móc cho đến gia công hàng loạt.

Phay là gì?

Phay là quá trình gia công cơ khí sử dụng dao phay có nhiều lưỡi cắt để loại bỏ vật liệu khỏi bề mặt chi tiết. Dao phay quay tròn quanh trục chính, đồng thời chi tiết được kẹp chặt và di chuyển theo các hướng khác nhau để tạo hình mong muốn. Đây là phương pháp gia công linh hoạt, có thể áp dụng cho nhiều loại vật liệu như thép, nhôm, đồng, nhựa và cả vật liệu cứng như titan.

Nguyên lý hoạt động của phay

• Dao phay có nhiều răng, khi quay thì từng răng lần lượt cắt vào chi tiết.
• Quá trình cắt gọt diễn ra gián đoạn (khác với tiện – cắt liên tục), nhờ đó giảm tải cho dụng cụ.
• Chuyển động chính là dao quay tròn quanh trục.
• Chuyển động chạy dao ở bàn máy hoặc chi tiết di chuyển theo phương ngang, dọc hoặc thẳng đứng.
• Vật liệu được loại bỏ dần dần, tạo thành bề mặt phẳng, rãnh, bậc hoặc hình dạng phức tạp.

Phân loại phương pháp phay

Phương pháp phay thuận

• Chi tiết và dao quay theo cùng chiều.
• Lực cắt ép chi tiết xuống bàn máy, tăng độ ổn định khi gia công.
• Độ nhám bề mặt thấp, chất lượng gia công cao.
• Giảm hiện tượng mẻ dao, tiết kiệm năng lượng. 

Phương pháp phay ngịch

• Chi tiết và dao quay theo ngược chiều.
• Lực cắt có xu hướng nâng chi tiết khỏi bàn máy, dễ gây rung động.
• Bề mặt có thể kém mịn hơn so với phay thuận.
• Tuy nhiên, phay nghịch phù hợp với vật liệu cứng hoặc có lớp bề mặt cứng, giúp bảo vệ dao.

Ưu điểm của gia công phay

• Gia công được nhiều loại bề mặt khác nhau như phẳng, nghiêng, rãnh, bậc, then, biên dạng 3D.
• Tốc độ loại bỏ vật liệu nhanh, hiệu suất cao.
• Độ chính xác và độ nhẵn bề mặt tốt.
• Linh hoạt trong sản xuất đơn chiếc, loạt nhỏ và cả loạt lớn.
• Có thể áp dụng cho nhiều loại vật liệu từ mềm đến siêu cứng.
• Tương thích với máy CNC hiện đại, giúp tự động hóa quá trình sản xuất.

Các loại dao phay phổ biến

Ứng dụng của phay

• Sản xuất khuôn mẫu bằng cách gia công khuôn ép nhựa, khuôn dập kim loại với biên dạng phức tạp.
• Trong ngành công nghiệp ô tô gia công trục, bánh răng, khối động cơ, chi tiết cơ khí chính xác.
• Ngành hàng không gia công hợp kim nhôm, titan với độ chính xác cao.
• Ngành y tế sản xuất thiết bị cấy ghép, dụng cụ y khoa bằng vật liệu đặc biệt.
• Cơ khí chế tạo chung gia công chi tiết máy, linh kiện cơ khí, bộ phận kết cấu.
• Sản xuất hàng loạt trên CNC kết hợp phay với công nghệ CNC giúp sản xuất nhanh, chính xác, ổn định chất lượng.

Phay là phương pháp gia công cơ khí then chốt, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất công nghiệp hiện đại. Với sự đa dạng về phương pháp, dao cụ và ứng dụng, phay đáp ứng nhu cầu từ sản xuất đơn chiếc đến gia công hàng loạt trên máy CNC. Nhờ ưu điểm về tốc độ, độ chính xác và khả năng gia công linh hoạt, phay tiếp tục là lựa chọn hàng đầu trong chế tạo cơ khí, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.