Phay mặt là quá trình gia công cơ khí trong đó bề mặt trên của phôi được cắt bằng dao phay. Dao phay thường có nhiều lưỡi cắt và quay quanh trục chính, trong khi phôi được giữ cố định hoặc di chuyển chậm theo phương ngang hoặc thẳng đứng. Mục tiêu của phay mặt là làm phẳng, làm nhẵn hoặc đạt đến độ chính xác bề mặt theo yêu cầu.
Các phương pháp phay mặt hiệu quả
Phay bước tiến cao
Là phương pháp phay với tốc độ tiến dao rất cao, chiều sâu cắt nhỏ. Dao phay được thiết kế đặc biệt để chịu được lực cắt lớn theo phương đứng. Phay bước tiến cao mang lại hiệu suất cao trong khi vẫn đảm bảo độ bền dao và chất lượng bề mặt.
Phay mặt tổng quát
Phương pháp này thường được sử dụng cho các vật liệu thông dụng và ứng dụng cắt gọt cơ bản. Dao phay có thể là loại dao gắn mảnh hoặc dao nguyên khối, đảm bảo bề mặt phôi được gia công đồng đều, phù hợp với nhu cầu gia công phổ thông.
Phay mặt hạng nặng
Được sử dụng khi cần bóc tách lượng lớn vật liệu trong thời gian ngắn. Dao phay được thiết kế chắc chắn với số lượng lớn mảnh cắt. Tốc độ tiến dao thấp, chiều sâu cắt lớn, thích hợp cho phôi gang, thép cứng hoặc vật liệu lớn.
Hoàn thiện bằng miếng chèn gạt nước
Là bước phay tinh cuối cùng để đạt độ nhẵn cao cho bề mặt. Dao phay có thiết kế miếng chèn đặc biệt để "gạt" bề mặt, mang lại độ bóng và dung sai chính xác. Phương pháp này thường dùng sau các bước phay thô.
Phân biệt phay mặt với phay cạnh
Tiêu chí |
Phay mặt |
Phay cạnh |
Vị trí cắt |
Cắt vào mặt trên của phôi |
Cắt vào cạnh bên của phôi |
Hướng cắt |
Vuông góc với trục dao |
Song song với trục dao |
Loại dao thường dùng |
Dao phay mặt |
Dao phay ngón hoặc dao phay cạnh |
Mục đích chính |
Làm phẳng và nhẵn mặt trên |
Tạo rãnh, rìa hoặc định hình cạnh |
Ứng dụng phổ biến |
Làm mặt chuẩn, mặt tiếp xúc |
Gia công biên dạng, tạo bậc cạnh |
Lưu ý khi sử dụng phay mặt
- Lựa chọn loại dao phay phù hợp với vật liệu phôi và yêu cầu gia công.
- Kiểm tra độ cứng vững của máy và gá kẹp để tránh rung động.
- Điều chỉnh tốc độ cắt, lượng tiến dao và chiều sâu cắt hợp lý.
- Sử dụng dung dịch làm mát phù hợp để tăng tuổi thọ dao và chất lượng bề mặt.
- Luôn theo dõi độ mòn của dao để thay thế kịp thời.
Ứng dụng phay mặt trong gia công
- Gia công mặt chuẩn cho chi tiết máy.
- Làm phẳng bề mặt trước khi khoan hoặc doa.
- Gia công khuôn mẫu, chi tiết cơ khí chính xác.
- Tạo bề mặt tiếp xúc trong các cụm lắp ráp.
- Gia công vật liệu kim loại màu, gang, thép và hợp kim cứng.
Phay mặt là một kỹ thuật gia công quan trọng, góp phần quyết định đến độ chính xác và chất lượng bề mặt của chi tiết. Việc lựa chọn đúng phương pháp và điều kiện gia công không chỉ nâng cao hiệu suất mà còn đảm bảo tuổi thọ dao cụ và độ ổn định trong sản xuất.