Cách lắp mâm cặp lên máy tiện

Tầm quan trọng của việc lắp mâm cặp đúng kỹ thuật

• Độ chính xác gia công phụ thuộc vào mâm cặp. Mâm cặp lệch tâm sẽ gây sai số lớn, bề mặt tiện không đồng đều, hoặc rung lắc.
• Ảnh hưởng đến tuổi thọ máy và dao. Mâm cặp lệch trục gây mất cân bằng khi quay ở tốc độ cao, làm mòn bạc đạn trục chính, giảm tuổi thọ dao cắt.
• Nếu mâm cặp lắp sai, bị tuột ra khi quay sẽ cực kỳ nguy hiểm cho người vận hành.

 Phân biệt các loại trục chính và mâm cặp

Chuẩn bị trước khi lắp mâm cặp

Dụng cụ và thiết bị cần thiết

• Găng tay, kính bảo hộ.
• Mâm cặp phù hợp với trục chính.
• Cờ lê, then khóa, tua vít, búa cao su.
• Khăn lau sạch, khí nén, mỡ bôi trơn.
• Đồng hồ so để kiểm tra độ đảo.
• Xe nâng tay hoặc pa lăng nếu mâm cặp nặng hơn 20kg.

Tắt nguồn điện và kiểm tra an toàn

• Tắt máy và khóa nguồn điện trước khi thao tác.
• Không bao giờ tháo hoặc lắp khi máy còn điện hoặc trục chính đang quay.

Quy Trình Lắp Mâm Cặp Lên Máy Tiện

Làm sạch mặt tiếp xúc

• Lau sạch hoàn toàn mặt bích hoặc đầu ren trên trục chính và mặt sau mâm cặp.
• Dùng khăn sạch hoặc khí nén để loại bỏ phoi, dầu cũ hoặc rỉ sét.
• Nếu cần, bôi một lớp dầu nhẹ để chống rỉ và dễ lắp.

Thực hiện lắp theo từng loại trục

Lắp mâm cặp với trục ren

• Đặt mâm cặp lên trục sao cho tâm trùng với tâm trục chính.
• Quay nhẹ mâm cặp theo chiều kim đồng hồ cho đến khi khít ren.
• Khi đã vặn hết cỡ bằng tay, quay trục chính bằng tay để siết đều.
• Không dùng búa để vặn mạnh, tránh hư ren.

Loại này dễ tháo lỏng nếu quay ngược chiều, không phù hợp với tiện ren ngược.

Lắp mâm cặp camlock (D1-x)

• Căn sao cho các chốt cam và rãnh cam trên mâm cặp khớp đúng vị trí.
• Đưa mâm cặp vào sát mặt trục chính.
• Dùng khóa cam vặn lần lượt các chốt, siết chéo từng cặp cam (hình chữ X).
• Sau khi siết hết, quay thử trục chính bằng tay, kiểm tra xem mâm cặp có lệch không.

Camlock là kiểu lắp phổ biến nhất hiện nay vì dễ thay đổi mâm cặp và độ chắc chắn cao.

Lắp mâm cặp mặt bích

• Lắp mâm cặp vào mặt bích sao cho lỗ vít trùng nhau.
• Dùng cờ lê siết các bu lông chéo góc (tránh lệch mâm).
• Kiểm tra độ siết đồng đều, vặn lại nếu cần.
• Kiểm tra lại độ tiếp xúc giữa hai mặt sao cho không có khe hở.

Phù hợp với các máy tiện lớn hoặc mâm cặp đặc biệt như 4 chấu độc lập.

Kiểm tra độ đảo bằng đồng hồ so

• Gá đồng hồ so lên bàn máy hoặc ụ động.
• Chạm đầu đo vào mặt mâm cặp.
• Quay tay trục chính và quan sát sai số.
• Nếu độ đảo lớn hơn 0.03 mm, tháo ra và kiểm tra lại các bước lắp.

Chạy thử máy không tải

• Cấp điện lại cho máy.
• Chạy trục chính ở tốc độ thấp trong 2–3 phút.
• Quan sát mâm cặp có rung, kêu bất thường không.
• Nếu ổn định, tăng tốc độ dần rồi gá thử phôi.

Cách bảo dưỡng và những lưu ý khi sử dụng mâm cặp

• Vệ sinh mặt tiếp xúc mỗi ngày, nhất là khi thay đổi phôi có bụi, phoi nhiều.
• Không để dầu, mỡ hoặc phoi lọt vào rãnh dẫn chấu kẹp.
• Chỉ dùng chấu đúng loại và đúng hướng lắp.
• Định kỳ tháo chấu ra để vệ sinh, bôi mỡ chống mài mòn.
• Kiểm tra các chốt cam hoặc bulong có bị lỏng sau một thời gian vận hành.

Lắp mâm cặp lên máy tiện đúng kỹ thuật là kỹ năng cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng. Chỉ cần sơ suất trong khâu căn chỉnh hoặc lắp lệch vài phần trăm mm, sản phẩm đã sai số thậm chí gây mất an toàn. Hãy luôn xác định đúng loại mâm và trục làm sạch mặt lắp ghép, siết đều và cuối cùng là kiểm tra độ đảo, chạy thử. Dù bạn là kỹ thuật viên lâu năm hay học viên mới vào nghề, tuân thủ quy trình đúng kỹ thuật luôn là điều bắt buộc.