Mâm cặp bị lệch tâm - nguyên nhân và xử lý

Mâm cặp bị lệch tâm là gì ?

Mâm cặp bị lệch tâm là tình trạng xảy ra khi trục quay của mâm cặp không hoàn toàn trùng khớp với trục chính của máy tiện, hoặc khi phôi vật liệu được gá trên mâm cặp không nằm chính xác ở vị trí trung tâm, tức là bị đặt lệch sang một bên.

Việc phát hiện và xử lý kịp thời tình trạng mâm cặp lệch tâm là rất cần thiết để đảm bảo độ chính xác trong gia công và duy trì độ ổn định của thiết bị trong quá trình sản xuất.

Nguyên nhân chính khiến mâm cặp bị lệch tâm 

Lắp đặt mâm cặp sai kỹ thuật

• Lắp không căn đều hoặc bề mặt tiếp xúc bị dính phoi.
• Không siết đều ốc hoặc khóa cam.
• Vặn mâm cặp quá lỏng hoặc quá chặt, dẫn đến lệch trục.

Trục chính của máy tiện bị mòn hoặc lệch

• Máy đã sử dụng lâu ngày, bạc đạn trục chính bị rơ.
• Mâm cặp quay bị rung, có tiếng lạ.

Mâm cặp hoặc chấu kẹp bị mòn, cong vênh

• Sử dụng lâu năm, chấu bị mài không đều.
• Lắp sai chấu, lộn vị trí chấu 1, 2, 3.

Mâm cặp không phù hợp với máy tiện

• Mua mâm cặp ngoài, lắp không khớp chuẩn tâm với trục chính.
• Có khe hở nhỏ giữa mặt bích và mâm.

Bề mặt tiếp xúc bị dơ, rỉ sét, dính phoi kim loại

• Phoi kim loại dính giữa mâm và trục nên hông tiếp xúc hoàn toàn.
• Rỉ sét làm mâm cặp bị lệch khi siết.

Chưa kiểm tra độ đảo khi lắp mâm cặp

• Lắp xong là dùng ngay khiến cho sai số không được phát hiện.
• Mỗi lần tháo lắp đều phải kiểm tra lại độ đảo.

Gá phôi không đúng tâm hoặc phôi bị cong

• Phôi tròn nhưng bị cong nhẹ thì gá đúng vẫn bị đảo.
• Phôi có bavia, dính dầu sẽ không tiếp xúc đều với chấu.

Cách xử lý khi mâm cặp bị lệch tâm 

• Tháo mâm cặp, lau sạch mặt bích, trục chính, lắp lại theo trình tự kỹ thuật, siết đều các điểm. 
• Kiểm tra chấu bằng mắt và đồng hồ so, mài lại chấu bằng phương pháp tiện chính tâm, nếu thấy cong nặng thì cần thay chấu hoặc cả mâm cặp.
• Kiểm tra kích thước lắp có đúng chuẩn hay không. Nếu cần thì tiện lại mặt lắp hoặc dùng mâm cặp chính hãng cùng series máy.
• Tháo mâm cặp, dùng bàn chải thép và khí nén làm sạch hoàn toàn. Dùng giấy nhám mịn chà sơ các vết rỉ, lau lại bằng dầu chống gỉ. 
• Dùng đồng hồ so kiểm tra độ đảo tại 3 vị trí mặt mâm cặp, vành ngoài, bề mặt phôi khi gá. Nếu có độ đảo thì cần thay bạc đạn, căn lại trục chính tại xưởng sửa chữa chuyên nghiệp.
• Dùng thước lá kiểm tra khe hở giữa phôi và chấu, đánh sạch bavia, gá lại bằng tay, quay thử trước khi tiện. Đối với phôi cong, cần dùng mâm 4 chấu hoặc mâm từ.

Tác hại khi mâm cặp bị lệch tâm

• Gia công bị sai kích thước.
• Gây rung máy, giảm tuổi thọ bạc đạn trục chính.
• Mòn nhanh dao tiện do va đập không đều.
• Nguy cơ gãy dao, văng phôi, tai nạn lao động.

Độ lệch tâm cho phép thường bé hơn hoặc bằng 0.03 mm. Khi đo bằng đồng hồ so thấy vượt ngưỡng này, cần xử lý ngay.

Cách phòng ngừa mâm cặp bị lệch tâm

Mâm cặp lệch tâm tưởng là lỗi nhỏ, nhưng thực tế ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sản phẩm và an toàn lao động. Nắm vững nguyên nhân gây lệch, thực hiện kiểm tra đúng quy trình và có kế hoạch bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp hạn chế tình trạng mâm mâm cặp bị lệch tâm. Chỉ cần tuân thủ kỹ thuật đúng ngay từ bước lắp mâm cặp và kiểm tra kỹ bạn sẽ loại bỏ được các sự cố lệch tâm trong quá trình tiện.