Máy đo độ nhám là một thiết bị quan trọng trong ngành công nghiệp chế tạo cơ khí, giúp đo lường độ nhám của bề mặt vật liệu. Độ nhám bề mặt ảnh hưởng trực tiếp đến tính năng làm việc của các chi tiết máy, như độ bền, độ ma sát, và khả năng chịu mài mòn. Do đó, việc đo đạc và kiểm tra độ nhám bề mặt là cần thiết để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Cảm biến là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với bề mặt vật liệu để đo độ nhám. Có nhiều loại cảm biến khác nhau như cảm biến đầu kim, cảm biến laser, và cảm biến quang học. Cảm biến đầu kim sử dụng một đầu kim nhỏ để lướt qua bề mặt vật liệu, ghi nhận các biến dạng của bề mặt. Loại này thường dùng cho các bề mặt kim loại và có độ chính xác cao. Cảm biến laser và quang học sử dụng tia laser hoặc ánh sáng để quét bề mặt vật liệu, ghi nhận các thay đổi về độ cao của bề mặt. Loại này thường dùng cho các vật liệu phi kim loại và cho phép đo lường không tiếp xúc.
Bộ xử lý tín hiệu có nhiệm vụ xử lý các tín hiệu nhận được từ cảm biến. Tín hiệu này thường là tín hiệu điện, được chuyển đổi từ các thay đổi vật lý trên bề mặt vật liệu. Bộ xử lý tín hiệu sẽ lọc nhiễu, khuếch đại tín hiệu, và chuyển đổi tín hiệu analog thành tín hiệu số để dễ dàng phân tích.
Đơn vị hiển thị là nơi hiển thị các kết quả đo đạc. Các máy đo độ nhám hiện đại thường sử dụng màn hình LCD hoặc LED để hiển thị các thông số như độ nhám trung bình (Ra), độ nhám đỉnh (Rz), và các thông số khác. Ngoài ra, một số máy còn có khả năng kết nối với máy tính hoặc thiết bị ngoại vi khác để lưu trữ và phân tích dữ liệu.
Hệ thống cơ khí bao gồm các thành phần như bàn di chuyển (traverse table), các thanh trượt (guideways), và động cơ (motor). Các thành phần này giúp di chuyển cảm biến dọc theo bề mặt vật liệu để đo lường. Một số máy đo độ nhám có khả năng điều chỉnh tốc độ và hướng di chuyển của cảm biến để phù hợp với các loại bề mặt khác nhau.
Phần mềm phân tích là công cụ hỗ trợ quan trọng, cho phép người dùng tùy chỉnh các thông số đo lường, thực hiện các phép phân tích phức tạp, và tạo ra các báo cáo chi tiết. Phần mềm thường đi kèm với máy đo độ nhám và có khả năng cập nhật để đáp ứng các yêu cầu mới của người dùng.