Dầu nhớt đa cấp là gì ?
- Dầu nhớt đa cấp là loại dầu được thiết kế để hoạt động tốt trong dải nhiệt độ rộng. Nhờ có các phụ gia biến thiên độ nhớt nên dầu đa cấp có thể duy trì tính chất bôi trơn ở cả nhiệt độ thấp và cao.
- Khi ở nhiệt độ thấp dầu vẫn đủ loãng để chảy tới các chi tiết cần bôi trơn, giúp khởi động máy dễ dàng. Còn khi ở nhiệt độ cao thì dầu không bị loãng quá mức và vẫn đủ đặc để tạo lớp màng bảo vệ bề mặt kim loại.
Cấu tạo dầu nhớt đa cấp
Thành phần |
Vai trò chính |
Dầu gốc (base oil) |
Nền tảng tạo ra tính chất cơ bản của dầu |
Phụ gia biến thiên độ nhớt |
Giúp dầu thay đổi độ nhớt linh hoạt theo nhiệt độ |
Phụ gia chống oxy hóa |
Bảo vệ dầu không bị biến chất khi tiếp xúc với nhiệt, oxy |
Phụ gia tẩy rửa |
Giữ bề mặt chi tiết sạch và ngăn bùn cặn |
Ý nghĩa chỉ số trên dầu nhớt đa cấp
Chỉ số dầu nhớt đa cấp được quy định bởi tiêu chuẩn SAE (Society of Automotive Engineers). Ví dụ các chỉ số phổ biến như 10W-40, 15W-50, 5W-30.
- Số đầu tiên trước chữ W biểu thị độ nhớt ở nhiệt độ thấp, càng nhỏ thì càng dễ khởi động khi trời lạnh.
- Số sau W chỉ độ nhớt khi dầu nóng (ở 100°C), càng lớn thì dầu càng đặc khi nóng.
Ưu điểm nổi bật của dầu nhớt đa cấp
- Giúp thiết bị vận hành trơn tru khi khởi động lạnh và không bị mòn khi chạy nóng.
- Từ lúc máy nguội đến khi máy nóng cực độ, dầu vẫn đảm bảo độ dính và độ chảy thích hợp.
- Giảm ma sát, giảm mài mòn và giảm sự hình thành cặn bẩn trong hệ thống.
- Do không gây lực cản lớn trong quá trình khởi động hoặc khi máy hoạt động ở nhiệt độ cao.
- Giúp kéo dài thời gian thay dầu, giảm tần suất bảo dưỡng định kỳ.
Ứng dụng thực tế của dầu nhớt đa cấp
Ứng dụng |
Lý do nên dùng dầu đa cấp |
Máy CNC gia công chính xác |
Đảm bảo lớp nhớt mỏng, ổn định trong điều kiện nhiệt thay đổi |
Xe nâng, xe vận chuyển nội bộ |
Chạy liên tục trong nhà máy, cần bảo vệ tối ưu khi máy nóng |
Động cơ diesel công nghiệp |
Dầu đa cấp chống cháy dầu, giữ độ nhớt tốt dưới nhiệt cao |
Máy tiện, máy phay, máy mài |
Nhiệt độ cao ở trục chính đòi hỏi dầu duy trì độ dính ổn định |
Hệ thống thủy lực trong xưởng |
Dầu nhớt đa cấp không thay đổi tính chất quá nhiều theo nhiệt |
Thiết bị công trình ngoài trời |
Làm việc sáng sớm hoặc trưa nóng, cần tính thích nghi cao |
Khi nào nên sử dụng dầu nhớt đa cấp ?
- Khi máy móc hoạt động trong môi trường có sự thay đổi nhiệt độ lớn.
- Khi thiết bị vận hành cả sáng sớm và ban ngày nắng nóng.
- Khi thiết bị đòi hỏi độ chính xác cao và chạy liên tục nhiều giờ.
- Khi máy thường xuyên khởi động hay dừng nhiều lần trong một ngày.
- Khi bạn muốn kéo dài chu kỳ thay dầu .
Cách chọn dầu nhớt đa cấp phù hợp
Khí hậu nơi sử dụng
- Vùng lạnh nên chọn loại 0W-30 hoặc 5W-30 để dầu dễ luân chuyển khi khởi động máy lạnh.
- Vùng nóng phù hợp với các loại như 15W-40 hoặc 15W-50 vì dầu giữ được độ bền khi nhiệt độ cao.
Loại máy vận hành
- Máy CNC, máy tiện và máy phay phù hợp với loại dầu 10W-40 hoặc 15W-40 giúp đảm bảo độ bôi trơn ổn định khi vận hành chính xác và liên tục.
- Với thiết bị công nghiệp thông thường có thể sử dụng 10W-30 nếu điều kiện làm việc không quá khắt khe.
Cường độ làm việc
- Thiết bị chạy tải nặng liên tục trong môi trường nóng nên dùng dầu nhớt có chỉ số cao như SAE 50 hoặc dầu đa cấp như 15W-50 hoặc 20W-50 để chống loãng khi nhiệt tăng.
- Thiết bị làm việc trung bình hoặc gián đoạn có thể sử dụng loại nhẹ hơn như 10W-40.
Khuyến nghị từ hãng máy
- Luôn kiểm tra thông tin kỹ thuật được nhà sản xuất thiết bị cung cấp để chọn đúng cấp nhớt SAE.
- Sử dụng sai chỉ số có thể làm giảm hiệu quả bôi trơn hoặc gây hỏng hóc thiết bị theo thời gian.
Chu kỳ bảo trì mong muốn
- Nếu muốn kéo dài thời gian thay dầu nên chọn dầu đa cấp có thành phần gốc tổng hợp hoặc bán tổng hợp vì chúng có khả năng ổn định nhiệt và chống oxy hóa cao.
- Những loại như 10W-40 hoặc 15W-50 gốc tổng hợp thường được ưu tiên sử dụng cho chu kỳ bảo trì dài.
Những sai lầm thường gặp khi dùng dầu nhớt đa cấp
- Chọn dầu quá đặc sẽ gây khó khởi động và tiêu hao nhiên liệu. Ngược lại nếu dầu quá loãng thì không đủ bảo vệ máy khi nhiệt độ cao.
- Dầu đa cấp cũng bị xuống cấp theo thời gian nên vẫn cần thay đúng hạn.
- Pha trộn dầu đa cấp của nhiều hãng hoặc độ nhớt khác nhau có thể gây hiện tượng keo dầu, mất độ bôi trơn.
- Dầu nhớt không nên càng đặc càng tốt mà là chọn loại đúng độ nhớt theo yêu cầu thiết bị và điều kiện vận hành.
Mẹo bảo quản và sử dụng dầu nhớt đa cấp
- Bảo quản nơi khô ráo, không để dầu bị nhiễm nước, bụi.
- Không để dầu tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp.
- Dùng xong đậy kín thùng dầu, không để mở nắp lâu.
- Trước khi thay dầu mới nên xả sạch toàn bộ dầu cũ trước khi đổ dầu mới.