Dụng cụ cơ khí là gì? Phân loại dụng cụ cơ khí

Dụng cụ cơ khí là gì?

Dụng cụ cơ khí là tập hợp các thiết bị, công cụ được sử dụng để hỗ trợ trong các hoạt động gia công, sửa chữa, lắp ráp và chế tạo sản phẩm. Chúng bao gồm từ những công cụ cầm tay đơn giản như tua vít, cờ lê đến các thiết bị phức tạp như máy phay, máy mài, hoặc dụng cụ đo lường chính xác.

Dụng cụ cơ khí không chỉ phục vụ ngành công nghiệp nặng mà còn được ứng dụng trong đời sống hàng ngày, giúp xử lý các công việc từ đơn giản đến phức tạp.

Vai trò của dụng cụ cơ khí trong sản xuất và đời sống

Trong sản xuất công nghiệp

Các dụng cụ cơ khí hiện đại giúp giảm thời gian làm việc, tăng sản lượng và hiệu quả sản xuất.
Dụng cụ đo lường và gia công cơ khí đảm bảo các chi tiết đạt yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt.
Với thiết kế chuyên dụng, dụng cụ cơ khí giúp giảm nguy cơ lỗi trong sản xuất, từ đó tiết kiệm nguyên vật liệu và thời gian.
Sử dụng đúng dụng cụ giúp giảm hao tổn công sức, nâng cao độ bền và tuổi thọ của máy móc.

Trong đời sống hàng ngày

Hỗ trợ sửa chữa: Các dụng cụ cơ khí cơ bản như tua vít, búa, cờ lê là không thể thiếu để xử lý các vấn đề như sửa điện, sửa xe, hoặc lắp ráp đồ gia dụng.
Lắp đặt nhanh chóng: Dụng cụ cơ khí giúp đơn giản hóa việc lắp ráp đồ nội thất hoặc các thiết bị gia đình.
Tạo ra sản phẩm DIY: Các dự án làm thủ công (Do It Yourself) ngày càng phổ biến nhờ sự hỗ trợ của các dụng cụ cơ khí nhỏ gọn, dễ sử dụng.

Phân loại dụng cụ cơ khí

Dụng cụ cầm tay cơ bản

Nhóm dụng cụ này dễ sử dụng và không yêu cầu năng lượng điện.

Tua vít sử dụng để vặn hoặc tháo các loại ốc vít. Có nhiều loại như tua vít 2 cạnh, 4 cạnh, hoặc tua vít đa năng.
Cờ lê, mỏ lết thích hợp để siết chặt hoặc tháo rời các bu lông, đai ốc.
Kìm được sử dụng để giữ, cắt hoặc uốn vật liệu như dây điện, kim loại.
Búa có nhiều loại búa như búa nhựa, búa cao su, búa thép dùng để đóng đinh, tạo hình hoặc tháo gỡ vật liệu.

Dụng cụ điện cơ khí

Là các thiết bị sử dụng năng lượng điện để thực hiện các công việc cơ khí, giúp tăng tốc độ và giảm sức lao động.

Máy khoan dùng để khoan lỗ trên các vật liệu như kim loại, gỗ, hoặc bê tông.
Máy mài sử dụng để làm mịn bề mặt, mài sắc dụng cụ hoặc loại bỏ vật liệu thừa.
Máy cắt dùng để cắt kim loại, gạch men, gỗ.

Dụng cụ đo lường

Nhóm dụng cụ này không thể thiếu để đảm bảo độ chính xác trong gia công.

Thước cặp (Caliper) đo đường kính ngoài, đường kính trong, hoặc độ sâu với độ chính xác cao.
Panme (Micrometer) dùng để đo độ dày hoặc kích thước các chi tiết nhỏ.
Đồng hồ so dùng để kiểm tra độ thẳng, độ phẳng hoặc độ lệch của bề mặt.

Dụng cụ cắt gọt

Dụng cụ này chuyên dùng để gia công vật liệu trong ngành cơ khí chế tạo.

Dao tiện gia công bề mặt ngoài và trong của chi tiết.
Mũi khoan dùng để tạo lỗ với các kích thước khác nhau.
Dụng cụ phay sử dụng để gia công rãnh, bề mặt phẳng hoặc hình khối phức tạp.

Tiêu chí lựa chọn dụng cụ cơ khí

Chọn dụng cụ phù hợp với tính chất công việc. Nếu sửa chữa gia đình, các dụng cụ cơ bản như tua vít, cờ lê, búa là lựa chọn hàng đầu. Đối với công việc chuyên nghiệp, bạn cần các dụng cụ chuyên dụng như máy khoan, máy phay hoặc máy tiện.
Lựa chọn dụng cụ thích hợp với vật liệu cần gia công. Với kim loại cứng như thép không gỉ, nên chọn dụng cụ có độ bền cao và khả năng chịu nhiệt tốt. Với vật liệu mềm như gỗ hoặc nhựa, các dụng cụ có công suất trung bình sẽ phù hợp hơn.
Các dụng cụ được làm từ thép hợp kim hoặc thép carbon thường có độ bền cao, chịu được lực tác động lớn và ít bị gỉ sét.
Đối với dụng cụ cắt gọt, các lưỡi dao hoặc mũi khoan nên được chế tạo từ hợp kim cứng hoặc phủ titanium để đảm bảo khả năng làm việc lâu dài mà không bị mài mòn nhanh chóng.
Các dụng cụ đo lường như thước cặp hoặc panme cần có độ chia nhỏ và sai số thấp. Thước cặp thường có độ chính xác ±0.01 mm, trong khi panme có thể đạt độ chính xác đến ±0.001 mm.
Với dụng cụ điện, chọn máy có công suất phù hợp với khối lượng công việc. Các công việc nhẹ có thể sử dụng máy khoan công suất 500W, trong khi công việc chuyên nghiệp yêu cầu máy khoan trên 1000W.