Phân loại vòng bi và cách nhận biết

Các kiểu phân loại vòng bi và cách nhận biết

Phân loại vòng bi theo cấu tạo chuyển động

Vòng bi trượt

Không có chi tiết lăn, chuyển động giữa trục và bề mặt ổ, thiết kế đơn giản, giá thành thấp, hoạt động êm.
Thường được sử dụng trong động cơ đốt trong, thiết bị có tải nhẹ và vận tốc thấp.
Cách nhận biết là không nhìn thấy viên bi hay con lăn bên trong. Bề mặt bên trong là dạng ống liền mạch, tiếp xúc trực tiếp với trục quay.

Vòng bi lăn

Gồm các chi tiết lăn như bi, con lăn, hoặc kim giữa vòng trong và vòng ngoài. Ma sát thấp, tuổi thọ cao, dễ thay thế.
Thường được ứng dụng trong máy móc công nghiệp, ô tô, tàu thủy, thiết bị cơ khí.
Có thể quan sát thấy các viên bi hoặc con lăn nằm giữa vòng trong và vòng ngoài là viên bi lăn.

Phân loại vòng bi theo hình dạng chi tiết lăn

Loại vòng bi	Đặc điểm chi tiết lăn	Ứng dụng chính	Cách nhận biết
Vòng bi cầu	Dạng viên bi hình cầu	Tốc độ cao, tải nhẹ đến trung bình	Quan sát thấy các viên bi tròn xếp thành hàng trong rãnh lăn hình cung tròn.
Vòng bi đũa	Con lăn hình trụ	Chịu tải hướng tâm cao	Nhìn thấy các con lăn dài thẳng, nằm song song và đều đặn quanh trục.
Vòng bi côn	Con lăn hình nón	Chịu tải hướng tâm và dọc	Các con lăn thuôn nhọn, có hình dạng nón và xếp chéo theo hướng tâm và trục.
Vòng bi kim	Con lăn nhỏ, dài	Không gian hẹp, tải cao	Các con lăn rất nhỏ và dài, nhìn giống kim may hoặc que tăm nhỏ.

Phân loại vòng bi theo hướng tải

Loại vòng bi	Hướng chịu tải chính	Ứng dụng đặc trưng	Cách nhận biết
Vòng bi chịu tải hướng tâm	Tải vuông góc với trục quay	Động cơ, máy bơm, hộp số	Rãnh lăn nằm theo hướng chu vi, phù hợp chịu lực từ bên ngoài vào trục.
Vòng bi chịu tải dọc trục	Tải dọc theo trục quay	Cẩu trục, bàn quay, máy ép	Rãnh lăn hướng theo chiều dọc, vòng bi dày hơn, bề mặt lăn hướng vào trục.
Vòng bi hỗn hợp	Cả tải tâm và tải trục	Ứng dụng cần cả hai loại tải	Có cấu tạo phức hợp giữa rãnh dọc và rãnh chu vi, nhận biết bằng hai loại lực tác dụng.

Phân loại vòng bi theo số dãy chi tiết lăn

Vòng bi một dãy

Chỉ có một hàng chi tiết lăn bên trong, thường mỏng và nhỏ gọn. Vòng bi một dãy rất phổ biến, giá thành rẻ, dễ bảo trì và phù hợp cho tải nhẹ đến trung bình.

Vòng bi hai dãy

Vòng bi hay dãy dày hơn vòng bi một dãy, nhìn vào sẽ thấy hai hàng chi tiết lăn chạy song song. Chịu tải lớn, ít rung lắc và có độ ổn định cao.

Vòng bi nhiều dãy

Vòng bi nhiều dãy có kích thước lớn, cấu trúc phức tạp, dày và nặng hơn rõ rệt. Dùng cho ứng dụng cực kỳ nặng ví dụ như tua bin gió, máy cán thép.

Phân loại vòng bi theo khả năng tự điều chỉnh

Loại vòng bi	Khả năng tự căn chỉnh	Ứng dụng điển hình	Cách nhận biết
Vòng bi thông thường	Không có	Yêu cầu lắp chính xác	Rãnh lăn cố định, khi lệch trục sẽ gây ma sát, tiếng ồn.
Vòng bi tự lựa	Có	Trục dễ lệch, rung động	Quan sát thấy rãnh lăn có khả năng tự điều chỉnh hướng lăn theo trục bị lệch.

Phân loại vòng bi theo vật liệu

Vòng bi thép tiêu chuẩn

Có bề mặt sáng bóng, có thể bị gỉ nhẹ theo thời gian nếu tiếp xúc ẩm.
Phổ biến nhất, chịu lực tốt, chống mài mòn và không thích hợp trong môi trường ăn mòn cao.

Vòng bi thép không gỉ

Có màu sáng hơn, không có vết gỉ theo thời gian và thường có mã khắc “SS”.
Chống gỉ tốt, dùng trong môi trường ẩm hoặc hóa chất.

Vòng bi gốm

Trọng lượng nhẹ, bề mặt có màu xám nhạt hoặc trắng đục.
Siêu nhẹ, siêu bền, chống từ tính, cách điện, dùng trong ngành điện tử, hàng không.

Vòng bi nhựa hoặc polymer

Có màu trắng, đen hoặc xanh, không có cảm giác kim loại, nhẹ và êm.
Nhẹ, chống ăn mòn, ít cần bảo dưỡng, được dùng trong công nghiệp thực phẩm, y tế.

Việc phân loại vòng bi dựa trên các tiêu chí như cấu tạo, hình dạng chi tiết lăn, hướng tải, vật liệu, hay thương hiệu giúp người dùng có cơ sở để lựa chọn loại vòng bi phù hợp nhất với ứng dụng cụ thể. Khi lựa chọn, ngoài yếu tố kỹ thuật, bạn cũng cần cân nhắc đến chi phí, khả năng bảo trì và tuổi thọ sử dụng để đảm bảo hiệu quả kinh tế lâu dài.