Vòng bi đũa

Vòng bi đũa là gì?

Vòng bi đũa (còn gọi là vòng bi trụ) là loại vòng bi sử dụng các con lăn hình trụ thay vì bi cầu. Thiết kế này cho phép diện tích tiếp xúc giữa con lăn và rãnh lớn hơn, từ đó tăng khả năng chịu tải trọng hướng tâm rất lớn, đồng thời giảm biến dạng trong quá trình hoạt động. Nhờ cấu trúc này, vòng bi đũa đặc biệt phù hợp với những ứng dụng chịu tải nặng hoặc hoạt động liên tục trong thời gian dài.

Cách nhận biết vòng bi đũa

  • Con lăn có hình trụ thon dài, thay vì hình cầu như ở vòng bi cầu.
  • Thường có thiết kế một dãy hoặc nhiều dãy con lăn, sắp xếp song song theo hướng trục.
  • Kích thước vòng bi đũa thường lớn hơn so với vòng bi cầu có cùng thông số, do khả năng chịu lực tốt hơn.
  • Bề mặt rãnh vòng trong và vòng ngoài phẳng hoặc có một chút cong nhẹ, không lõm sâu như vòng bi cầu.

Khi nào nên dùng vòng bi đũa?

  • Khi cần chịu tải trọng hướng tâm lớn, như trong máy ép, máy cán, trục động cơ lớn, trục bánh xe tải nặng.
  • Khi muốn giảm biến dạng và tăng tuổi thọ thiết bị trong điều kiện hoạt động liên tục.
  • Trong các ứng dụng mà tải trọng dọc trục không lớn, vì vòng bi đũa không tối ưu để chịu lực dọc trục.
  • Khi cần hoạt động ở tốc độ trung bình đến cao nhưng vẫn đảm bảo tính ổn định và chính xác trong truyền động.

Phân loại vòng bi đũa

Vòng bi đũa 1 dãy

Vòng bi đũa 1 dãy là loại phổ biến nhất, gồm một dãy con lăn hình trụ. Có khả năng chịu tải hướng tâm lớn và hoạt động với tốc độ cao. Thích hợp cho các ứng dụng yêu cầu chính xác, độ ổn định cao như động cơ điện, máy nén, hộp số.

So với vòng bi cầu với cùng kích thước, vòng bi đũa đỡ có thể chịu lực tăng gấp 1,5-3 lần. Bên cạnh đó độ cứng và khả năng chống va đập cũng được cải thiện.

Ký hiệu

Mô tả đặc tính kỹ thuật

N

  • Vòng bi đũa một dãy có gờ chặn góc không thể tách rời ở cả hai mặt của ca trong. Ca ngoài không có gờ chặn góc ở cả 2 mặt, có thể điều chỉnh chuyển vị dọc trục theo cả hai hướng.
  • Không chịu tải hướng trục mà dùng cho vòng bi tự do.

NU

  • Vòng bi đũa một dãy có gờ chặn góc không thể tách rời ở cả hai mặt của ca ngoài. Ca trong không có gờ chặn góc ở cả 2 mặt, có thể điều chỉnh chuyển vị dọc trục theo cả 2 hướng.
  • Không chịu tải hướng trục mà dùng cho vòng bi tự do.

NJ

  • Có gờ chặn góc không thể tách rời ở 2 mặt của ca ngoài và một mặt của ca trong. Có thể điều chỉnh chuyển vị dọc trục chỉ theo một hướng.
  • Có khả năng chịu tải trọng hướng trục 1 hướng.

NUP

  • Có gờ chặn góc không thể tách rời ở cả 2 mặt của ca ngoài. Một gờ chặn góc có thể tách rời ở ca trong và một gờ chặn góc không thể tách rời ở ca trong.
  • Thích hợp làm ổ trục cố định.

NCF

  • Bạc đạn đũa đỡ 1 dãy không có vòng cách với số lượng con lăn tối đa. Có gờ chặn góc không thể tách rời ở một mặt của ca ngoài và cả 2 mặt của ca trong. Có thể điều chỉnh chuyển vị dọc trục chỉ theo một hướng.
  • Chịu lực hướng kính rất cao, tốc độ vừa phải.

NJG

  • Bạc đạn đũa đỡ 1 dãy không có vòng cách với số lượng con lăn tối đa. Có  gờ chặn góc không thể tách rời ở cả 2 mặt ca ngoài và một mặt của ca trong. Có thể di chuyển chuyển vị dọc trục chỉ theo một hướng.

NUH

  • Vòng bi đũa đỡ 1 dãy có thể tách rời ca trong, có vòng cách định tâm theo ca trong (ký hiệu NUH…ECMH)
  • Có khả năng chịu tải trọng hướng trục 1 hướng.

NF

  • Có gờ chặn góc không thể tách rời ở cả 2 mặt ca trong và 1 mặt của ca ngoài.
  • Có khả năng chịu tải trọng hướng trục 1 hướng.

NP

  • Vòng bi đũa trụ 1 dãy có gờ chặn góc không thể tách rời ở 2 mặt của ca trong và 1 mặt của ca ngoài. Một gờ chặn góc có thể tách rời ở ca ngoài.
  • Thích hợp làm ổ trục cố định.

Vòng bi đũa 2 dãy

Cấu tạo với hai dãy con lăn song song, giúp tăng khả năng chịu tải hướng tâm và tải trọng đẩy nhẹ theo cả hai hướng. Loại này thường được dùng trong các máy công nghiệp cỡ lớn hoặc các thiết bị có tải trọng nặng hơn vòng bi một dãy.

Có nhiều biến thể vòng cách đặc biệt phù hợp với tốc độ cao, gia tốc nhanh và tải trọng cao nhất.

Ký hiệu

Mô tả đặc tính kỹ thuật

NN

  • Ca ngoài không có gờ chặn góc
  • Ca trong có 3 gờ chặn góc không thể tách rời
  •  Không chịu tải hướng trục mà dùng cho vòng bi tự do.

NNU

  • Ca ngoài có 3 gờ chặn góc không thể tách rời.
  • Ca trong không có gờ chặn góc.
  • Không chịu tải hướng trục mà dùng cho vòng bi tự do

NNUB

  • Ca ngoài có 3 gờ chặn góc không thể tách rời.
  • Ca trong không có gờ chặn góc.

NNUP

  • Ca ngoài có 3 gờ chặn góc không thể tách rời.
  • Ca trong có 1 gờ chặn góc có thể tách rời.

Vòng bi đũa 4 dãy

Vòng bi đũa 4 dãy chuyên dùng trong các ngành công nghiệp nặng như cán thép, cán nóng… Cấu tạo bốn dãy con lăn giúp phân bố lực đều, tăng độ cứng và độ bền khi hoạt động trong môi trường áp lực và tải trọng cực lớn.

Ứng dụng của vòng bi đũa trong một số ngành công nghiệp

  • Vòng bi đũa trong ngành thép và luyện kim giúp máy cán hoạt động ổn định dưới tải trọng lớn và nhiệt độ cao.
  • Trong sản xuất giấy, vòng bi đũa được dùng ở trục quay tốc độ cao để đảm bảo vận hành liên tục và chính xác.
  • Ngành khai khoáng sử dụng vòng bi đũa cho thiết bị nghiền, băng tải nhờ khả năng chịu va đập và môi trường bụi bẩn.
  • Trong công nghiệp nặng và cơ khí chế tạo, vòng bi đũa xuất hiện trong máy tiện, máy phay, hộp số để giảm ma sát và tăng độ bền.
  • Ngành ô tô dùng vòng bi đũa cho trục truyền động và hộp số nhờ tính ổn định cao khi vận hành liên tục và chịu được tải trọng lớn.

Vòng bi đũa là lựa chọn lý tưởng cho các ứng dụng cần chịu tải nặng và vận hành ổn định. Nhờ thiết kế đơn giản, độ bền cao và khả năng chịu lực tốt, vòng bi đũa được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp. Việc hiểu rõ đặc điểm và ứng dụng của vòng bi đũa giúp tối ưu hiệu suất và kéo dài tuổi thọ thiết bị.